Een uitleg hoe u om dient te gaan met de kwaliteit en resolutie van bestanden om te printen.

Vaak krijg ik vragen van mensen welke een bestand hebben geprint of hebben laten printen, waarbij de kwaliteit van de afbeeldingen niet afdoende is. Vervolgens wordt er gevraagd of dit dan aan de printer ligt en of deze dan dergelijke bestanden wel zou kunnen printen, omdat het er op de monitor wel goed uit ziet. Hier kan ik heel kort in zijn.... Dit ligt niet aan de printer. In de tijd waarin wij nu leven kan namelijk elke huidige generatie printer gewoon hoge kwaliteit prints afleveren. Verschillen die zichtbaar zijn in de kwaliteit van diverse printers zijn veelal in scherpte van lijnen of kleine details en daarnaast in kleuren gamuts. Deze laatste ga ik nu niet op in, kleur gamuts en color management is een heel ander verhaal en wellicht schrijf ik hier later nog een item over. Wat betreft de scherpte blinkt een laser printer uit in scherpe lijnen voor bijvoorbeeld: tekst, grafieken, illustratie en biezen. Wat betreft kleine details zoals in hoog kwaliteit foto's van gedetaileerde objecten (dieren, insecten, bloemen etc) kunt u het beste een inkjet (foto)printer gebruiken. Dit neemt overigens niet weg dat tegenwoordig laser printers steeds beter worden in foto's printen en inkjet printers steeds beter worden in scherpe belijning. Goed... genoeg over printers.... Waar het bij tegenvallende prints veelal wel aan schort is het gemaakte printbestand. Bestanden moeten namelijk voldoende resolutie hebben om te kunnen worden geprint, zodat deze er scherp en strak uit de printer komen. Het is namelijk niet 1-op-1 met wat u op uw monitor ziet, tenzij... u het bestand ook op waar formaat in de juiste resolutie bekijkt. Wanneer u een afbeelding van 600x400 pixels op de monitor bekijkt op circa 15x10cm ziet deze er goed uit. Als u deze vervolgens print op vol A4 formaat, zal deze in veel gevallen van tegenvallende kwaliteit uit de printer komen. Dit komt omdat deze afbeelding niet voldoende resolutie heeft om op zo een formaat geprint te worden. Gezien u dit formaat wel gevraagd heeft van de printer, zal de afbeelding naar het formaat uitgerekt worden met verlies van kwaliteit.

Beeldschermen werken namelijk met pixels en deze pixels worden in een printer omgezet tot stippen (dots). Over het algemeen werken de meeste beeldschermen met  een pixel density van 96ppi, ofwel deze laat 96 pixels per inch scherm zien. Uitgaande van eerder genoemde voorbeeld is een 600x400pixels afbeelding op een monitor op circa 15x10cm waar formaat en zal er dan ook goed uitzien. Voor het printen kan er echter beter een hogere resolutie gebruikt worden, en als een afbeelding groter geprint moet worden moet deze ook meer pixels bevatten. Voor het berekenen van afbeeldingsresolutie (kwaliteit) om te printen is het goed om een pixel density berekening in dpi te doen. Dpi staat namelijk voor dots per inch, deze dpi staat in principe(om het makkelijk te houden) nagenoeg evenredig aan ppi (pixels per inch). Een bestand is van voldoende resolutie (aantal pixels) als deze een dpi kan behalen van tussen de 100 en de 300dpi.  - 100dpi is veelal genoeg voor tekst en simpele illustraties,  - 140-200 dpi voor tekeningen en andere kwaliteitsafbeeldingen,  - 300dpi wordt met name gebruikt voor extreem hoog detail en hoog kwaliteit foto’s en is een standaard voor drukwerk. Een afbeelding mag altijd meer pixels bevatten dan benodigd, maar het beste niet minder dan 100dpi. Doorgaans is 140dpi een goed uitgangspunt voor algemeen gebruik. Dit houd in dat als u een afbeelding heeft van 140 pixels lang, dan kan deze op 1 inch lengte maat geprint worden, 1 inch is 2.54cm.

Het berekenen van de maximale grootte en resolutie

Om de maximaal printbare grootte zonder kwaliteitsverlies te kunnen berekenen gebruikt u de volgende formule:
Pixels : gewenste dpi x 2.54 = het aantal cm dat het bestand maximaal geprint kan worden

Stel u heeft een afbeelding gevonden van 400 pixels lang, u wilt deze op 140 dpi gebruiken dan kan deze maximaal:
400 : 140 x 2.54 = 7.25cm lang geprint worden

U moet hierbij nog wel zelf de afbeelding in een bestand aanbrengen met een maximale grootte van 7.25cm. Wanneer u deze kleiner aanbrengt wordt het dpi voor die afbeelding in veel gevallen automatisch verhoogt, een afbeelding kleiner maken dan het berekende maximum formaat is geen probleem.

Afhankelijk van de software die u gebruikt kunt u veelal vooraf voor het betreffende document al een ppi of dpi instellen. Ik ga hier verder niet op in hoe dit moet en of dit kan, maar vaak is via een google zoekopdracht wel te vinden hoe dit moet. Wanneer u alleen een document formaat kunt instellen in de vorm van het aantal pixels (in sommige tekenprogramma's) dan kunt u deze zelf berekenen met de hier onderstaande formule. Bovenstaande berekening kan namelijk ook andersom gedaan worden.

Stel: U weet hoeveel centimeter een item moet worden, maar wilt berekenen hoeveel pixels het bestand dan moet zijn. Dan gebruikt u de volgende formule:
Aantal cm : 2.54 x gewenste dpi = aantal pixels

Stel u heeft een logo van 12mm op de lange zijde nodig op 100dpi minimaal (meer mag altijd), dan heeft u minimaal nodig: 1.2 : 2.54 x 100 = 47 pixels Of in het geval van een A4 document opzetten in pixels gebruikt u: Voor de langste zijde:  29.7 : 2.54 x dpi = ......... (bij 140dpi zou dit 1637 pixels zijn) Voor de korte zijde: 21 : 2.54 x dpi = ......... (bij 140dpi zou dit 1157 pixels zijn)

Het is van groot belang, dat:

- Voor u aan een document begint, u het programma instelt op het gewenste dpi.
- Het programma wordt ingesteld op het juiste formaat media (A4 formaat ofwel 297x210mm).
- Het eind document zonder verlies of compressie wordt opgeslagen of geprint.
- Dat de gebruikte afbeeldingen die op de juiste resolutie en formaat heeft aangebracht, wel van goede kwaliteit zijn.

Stel u vind een afbeelding van 1500pixels en deze is al niet scherp of duidelijk en u gaat deze vervolgens op 5cm printen, dan wordt de afbeelding daar doorgaans niet mooier door.   Veel erger wordt het nog als u een afbeelding groter gaat maken dan deze eigenlijk is, dus bijv. een 400pixel afbeelding in een bestand van 140dpi op 10cm aanbrengt.

Verwar dpi van een document niet met de kwaliteit aanduiding van de printer of in de printer driver.

Het is nogal verwarrend dat printers worden aangeduid met 1440dpi of bijvoorbeeld nieuwere fotoprinters oplopend tot wel 6000dpi. Dit is de dots density van de printkop, ofwel hoeveel druppels de printkop neer kan leggen per inch. Deze waarde geeft dan ook afdrukkwaliteit van de printer aan, en niet wat de afbeeldingskwaliteit van het aangeleverde bestand moet zijn. Zodra u een bestand naar de printer stuurt, gaat deze zelf een berekening loslaten naar hoeveel druppels hij per pixel in het bestand neer kan leggen. Mocht uw printer (veel epson's) de printkwaliteit weergeven in dpi, bepaald dit alleen hoeveel inkt hij gaat gebruiken/probeerd neer te leggen waar mogelijk. Wanneer u een 300dpi bestand gebruikt kunt u deze gewoon met een printkwaliteit van 1440dpi afdrukken om zo de hoogste printkwaliteit te behalen. U hoeft om gebruik te maken van de aangegeven printkwaliteit in de driver geen bestanden te maken van 1440dpi, wat al snel een foto van 1gb formaat zal worden.

Niet gerelateerd aan dit item, maar laat u niet verleiden of misleiden:

In principe heeft dit niets te maken met afbeeldingskwaliteit van printbestanden, maar wel met bovenstaand genoemde afdrukkwaliteit. Er wordt vaak groots gesproken over hele hoge nummers wanneer het gaat om afdrukkwaliteit van printers. Zo kan er bijvoorbeeld bij laser printers nog weleens gesproken worden over 3600dpi printers. Helaas is dit veelal marketing omdat het hierbij om digitale bewerkingen/toevoegingen gaat. Laser printers anno nu (2017), hebben een native printresolutie van 600dpi tenzij u duizenden euro's uitgeeft voor een professionele grafische machine welke wel meer native resolutie kan bevatten. Inkjet printers daarentegen hebben veelal een native resolutie van circa 1200-1440dpi afhankelijk van het merk en printkop configuratie. Alle extra dpi's waarmee gegooid wordt zijn veelal kunstmatige verbeteringen en foefjes om schijnlijk betere kwaliteit te behalen. De printer gaat dan veelal meerdere malen over een plek printen, verbruikt daardoor ook meer inkt en dit resulteerd dan veelal wel in een iets betere kwaliteit print. Echter is vaak het kwaliteitsverschil tussen de native printer resolutie en deze kunstmatige resolutie verwaarloosbaar.